Co powinieneś zrobić 21 czerwca? Iść na imprezę i rozpalić ognisko. Święto przesilenia letniego, obchodzone już od czasów starożytnych, nadal cieszy się popularnością.
1. Data i godzina
W tym roku przesilenie letnie ma miejsce 21 czerwca o godzinie 18:38. Dokładnie w tym momencie oś obrotu Ziemi będzie wychylona maksymalnie w kierunku Słońca.
2. Najdłuższy dzień roku
Przesilenie letnie to miażdżąca przewaga dnia nad nocą - jedyna taka w całym roku. Dzień potrwa 16 godzin i 46 minut i będzie dłuższy od najkrótszego dnia w roku o 9 godzin i 4 minuty. Wschód słońca nastąpi o 4:14, zachód o 21:00.
3. Początek astronomicznego lata
Moment przesilenia letniego to początek astronomicznego lata. Potrwa do momentu równonocy jesiennej (23 września). Lato rozpoczyna się każdego roku w trochę innym momencie, bo w kalendarzu liczba dni w ciągu roku to 365 lub 366, natomiast pełen obieg Ziemi dookoła Słońca zajmuje 365,24 doby.
Lata astronomicznego nie należy mylić z latem kalendarzowym, którego początek przypada zawsze 22 czerwca i jest niezależny od położenia Słońca względem Ziemi.
4. Święto ruchome
Przesilenie letnie zawsze występuje pod koniec czerwca, ale nie zawsze tego samego dnia. W 2016 r. przypadnie 20 czerwca. Czasami - ale bardzo rzadko - datuje się 22 czerwca. Ostatni taki przypadek miał miejsce w 1971 r., a następny będzie dopiero w 2203 r.
6. Solstycjum
Pierwsza nazwę przesileniu "solstitium" nadała łacina, od słowa "sol" czyli słońce i "sistere" czyli stać. W tym dniu słońce stoi najwyżej na niebie i wydaje się, że pozostaje na tej samej wysokości przez większość dnia.
7. Skąd się bierze przesilenie
Przesilenie letnie bierze się z odpowiedniego nachylenia osi obrotu naszej planety do płaszczyzny jej ruchu okołosłonecznego (ekliptyki). Oś obrotu tworzy z ekliptyką kąt 66,5 stopnia, dzięki czemu przez jedną połowę roku na działanie promieni słonecznych bardziej wystawiona jest półkula północna, a przez drugą połowę - półkula południowa. Dwa razy w roku Słońce znajduje się w punktach, w których ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim (czyli rzutem równika ziemskiego na sferę niebieską). W momentach tych mamy do czynienia ze zrównaniem dnia z nocą i początkiem astronomicznej wiosny lub jesieni. Raz w roku Słońce znajduje się w maksymalnej odległości kątowej od równika niebieskiego. Jest wtedy na wysokości 23,5 stopnia ponad równikiem, wstępuje w znak Raka i na półkuli północnej mamy do czynienia z początkiem astronomicznego lata.
8. Przesilenie zimowe
W momencie naszego przesilenia letniego, na półkuli południowej do czynienia mamy z przesileniem zimowym i zaczyna się tam astronomiczna zima. Tym samym 21 czerwca jest tam najkrótszym dniem w roku.
9. Ogniska
Przesilenie letnie to - już od czasów starożytnych - czas wielkiego świętowania. Ateńczycy czcili tego dnia Kronosa. U Celtów święto nazywało się Litha. Druidzi czcili tego dnia Słońce. Po dziś dzień zbierają się wokół słynnego Stonehenge, którego najstarsza część pochodząca z połowy trzeciego tysiąclecia p.n.e była świątynią Słońca, zsynchronizowaną z letnim i zimowym przesileniem.
W krajach anglosaskich przesilenie letnie występuje pod nazwą Midsummer, germańskich Mittsommerfest, a słowiańskich znana jest pod nazwą Noc Kupały.
Wszystkie te święta charakteryzuje wspólny mianownik - ogień, a właściwie ognisko. Rozpalano je najczęściej na wzgórzach, dookoła gromadziły się społeczności, palono zioła i wszystko, co kojarzyło się z chorobami i negatywnymi zdarzeniami. Tańczono, śpiewano pieśni, wróżono i cieszono się ze zwycięstwa światła nad ciemnością.
10. Świat staje na głowie
Tego wyjątkowego dnia świat stawał na głowie, bo następowało odwrócenie ról. Ateńczycy podczas święta przesilenia odwracali role społeczne. Niewolnicy bawili się, a ich panowie ich obsługiwali. Podobne sceny odbywały się podczas staropolskich nocy sobótkowych, co opisał Jan Kochanowski. Szlachta bawiła się wspólnie z chłopami, dzięki czemu wszyscy czuli się równi.
Autor: mar/kka / Źródło: TVN Meteo