Leśne poranki na przełomie lata i jesieni mogą niektórych spacerowiczów przyprawiać o dreszcze. To właśnie wtedy słychać przeraźliwy ryk, który zakłóca panującą ciszę. Wydobywa się on z gardeł jeleni rozpoczynających rykowisko.
Koniec lata, początek jesieni to okres, kiedy w lesie rozpoczyna się rykowisko. To właśnie wtedy jeleń szlachetny ma swoje gody. Dokładnej daty wyznaczyć się nie da, ponieważ wszystko zależy od pogody. Idealne warunki? Chłodne, bezwietrzne i bezdeszczowe poranki.
Dwie grupy
Jelenie, nazywane królami polskich lasów, są zwierzętami stadnymi. Przez większą część roku żyją w dwóch grupach: żeńskiej i męskiej.
W pierwszej znajdują się łanie z cielakami i młode samce, które jeszcze nie osiągnęły czwartego roku życia. Na jej czele stoi licówka, czyli starsza łania. W drugiej grupie znaleźć można natomiast byki będące w podobnym wieku. Jak czytamy na stronie Lasów Państwowych, tu dominacja kształtuje się z reguły zależnie od masy ciała lub wielkości poroża.
Obie grupy przez większą część roku nie spotykają się, zamieszkują różne części lasu. Jednak, kiedy nadchodzi jesień, wszystko się zmienia. Dotyczy to relacji między zwierzętami, a stoi za tym zbliżająca się ruja.
Początek rykowiska
Dorosłe jelenie w poszukiwaniu partnerek wychodzą na leśne łąki i pola.
"Powietrze przepełnione jest piżmowym zapachem jeleniego potu. Wystarczy jedna łania, aby samce zapomnieli o otaczającym świecie. Byki podążają za łaniami w rui, aby zabiegać o ich względy, a później za wszelką cenę bronić swych chmar" - czytamy na stronie Lasów Państwowych.
Początek dnia, gdy słońce dopiero wschodzi, to najlepszy moment, kiedy można usłyszeć koncert byków rozbrzmiewający pośród drzew. Wszechobecną ciszę rozdziera ryk.
"Tym pierwszym głosem byk zwany organistą rozpoczyna rykowisko. Zaraz po nim z różnych stron odpowiadają mu inne byki chcące stanąć z nim w konkury o przejęcie chmary" - opisuje to niezwykłe wydarzenie Łukasz Auguścik z Nadleśnictwa Kudypy.
Posłuchaj ryku jelenia:
Nie kończy się na ryku
Kiedy do pilnowanej przez byka chmary zbliży się inny dorosły osobnik, dochodzi do walki. Pierwszym etapem jest tak zwany marsz równoległy, w którym dostojne samce prezentują swoją sylwetkę, poroże, ale także intensywny zapach. Czasami już w tym momencie jeden z rywali rezygnuje z walki.
Jeżeli jednak oba samce nie odpuszczają, rozpoczyna się prawdziwe starcie. Starcie na poroża, w którym padają czasami bolesne ciosy. Walka jest zacięta, bo stawka jest wysoka.
Zwycięzca zostaje przywódcą chmary i może przekazać swoje geny. W efekcie po około 34 tygodniach rodzą się młode jelenie. Przegrany, jeżeli przeżyje, musi odejść.
Co dzieje się później? Kiedy skończy się rykowisko, samce odchodzą do swoich ostoi. Muszą odpocząć po godach. Są one bowiem tak wyczerpujące, że masa ich ciała może spaść nawet o 25 procent. Później koło się zamyka, samce łączą się w męskie chmary i żyją w nich aż do kolejnego rykowiska.
Autor: aw/rp / Źródło: lasy.gov.pl
Źródło zdjęcia głównego: Marek Klewiado, Nadleśnictwo Jedwabno